Kısa ve Öz Yazılar

Ben, insan davranışlarının ardındaki bilişsel ve duygusal süreçleri merak eden biri olarak oturdum, elime bir Kürtçe sözcük aldım — “virikî”… Ve düşündüm: Bu sözcük ne demek, ve bu küçük kelime bizi ne kadar derin bir içsel, toplumsal ve kültürel sürece götürebilir? “Kürtçe virikî ne demek?” sorusu — salt bir dil bilgisi sorusunun ötesinde — belleğimize, duygularımıza, sosyal kimliğimize nasıl dokunuyor; bu yazıda buna psikolojik bir mercekten bakmak istiyorum. Virikî’nin Anlamı ve İlk Temas — Dil, Bellek, Kimlik Sözlükler, “virikî” için Türkçe karşılık olarak “ishal olmak”, “ötürük, sıçırgan (hayvan için)” gibi anlamları veriyor. ([Glosbe][1]) Ancak bu yalnızca yüzeyde bir tanım. Bir kelime…

Kuzeybatı Neresi? Kültürel Zenginlik ve Kimlikler Üzerine Antropolojik Bir Bakış Kültürlerin çeşitliliği insanlık tarihinin en derin ve etkileyici yönlerinden biridir. Bir antropolog olarak, kültürlerin nasıl şekillendiğini, zamanla nasıl evrildiğini ve toplulukların kimliklerini nasıl oluşturduklarını keşfetmek, sürekli olarak ilham verici bir yolculuktur. Dünyanın dört bir yanında farklı ritüeller, semboller, topluluk yapıları ve kimlikler, insan deneyiminin ne denli zengin olduğunu gözler önüne serer. Bugün, Kuzeybatı’nın kültürel yapısına dair bir keşfe çıkacağız. Ancak bu keşfi sadece coğrafi bir perspektiften değil, aynı zamanda antropolojik bir bakış açısıyla derinlemesine yapacağız. Kuzeybatı: Coğrafyanın Ötesinde Bir Kimlik Kuzeybatı, birçok farklı anlam taşıyan bir terimdir. Bir coğrafi bölgeyi…

180 ml Ayran Kaç Kaloridir? Psikolojik Bir Mercekten İnceleme Bir Psikoloğun Meraklı Girişi: Ayran, İnsan Davranışları ve Kalori Bir psikolog olarak, insanların davranışlarını anlamak ve çözümlemek her zaman ilgi alanım olmuştur. Bugün, size bir parça ayran üzerinden insanların alışkanlıklarını, duygusal tepkilerini ve bilinçli ya da bilinçsiz seçimlerini nasıl etkileyen psikolojik süreçleri aktaracağım. Hadi gelin, bu yazıyı sıradan bir kalori hesabından daha fazlası olarak ele alalım. Peki, 180 ml ayran gerçekten kaç kaloriye sahiptir? Daha da önemlisi, bu basit içeceğin insan psikolojisindeki yerini nasıl açıklayabiliriz? Bilişsel Psikoloji: Ayran Seçimimizin Zihinsel Temelleri Kalori hesaplama gibi günlük alışkanlıklar, zihinsel süreçlerimizi doğrudan etkiler. İnsanlar,…

İspanya Zeytinyağı İyi Mi? Bilimsel Bir Bakışla Anlatıyorum Zeytinyağını sevmeyen var mı? Özellikle Akdeniz mutfağının vazgeçilmezi olan bu sıvı, hem lezzet hem de sağlık açısından sofralarımızı süslüyor. Ama her zeytinyağı aynı mı? Hangi zeytinyağı daha iyi? Son zamanlarda sıkça duyduğumuz “İspanya zeytinyağı iyi mi?” sorusunun cevabını merak ediyorsanız, doğru yerdesiniz. Benim gibi Eskişehir’de yaşayan, gündelik hayatta araştırmacı bir gözle bakmaya çalışan biri olarak, İspanya zeytinyağının bilimsel açıdan ne kadar sağlıklı ve kaliteli olduğunu araştırdım. Hadi, bu yazıyı birlikte keşfedelim! 1. İspanya Zeytinyağı: Kalite ve Tadın Temsilcisi Zeytinyağı, temel olarak, zeytinlerin soğuk presleme yöntemiyle elde edilen yağdır. İspanya, dünya çapında en…

Xbox Kaç TL Oldu? Bir Ekonomist Gözünden Oyun Dünyasındaki Fiyat Artışları Xbox Kaç TL Oldu? Oyun Dünyasında Fiyat Artışı ve Değişen İhtiyaçlar Geçtiğimiz yıllarda bir oyun konsolu almanın, biraz da olsa bir lüks olduğu söylenebilirdi. Ancak 2025 yılı itibarıyla, Xbox gibi oyun konsolları fiyatlarının arttığını görmek, bu lüksün giderek daha fazla insana uzaklaşmaya başladığını gösteriyor. Peki, Xbox kaç TL oldu? Bu soruyu sormak, aslında sadece bir fiyat karşılaştırması yapmaktan çok daha fazlasını ifade ediyor. Çünkü bu fiyatlar, sadece döviz kurlarındaki dalgalanmalara ya da ürün talebinin artışına bağlı değil, toplumun genel ekonomik durumunun ve insanların yaşam tarzlarının değişimine de işaret ediyor.…

Kanunun Özünün Toplumsal Yapılar Üzerindeki Etkisi: Cinsiyet Rolleri ve Kültürel Pratikler Toplumsal Yapıların ve Bireylerin Etkileşimini Anlamaya Yönelik Bir Araştırmacının Girişi Toplumlar, zaman içinde şekillenen ve bireylerin hayatlarına etki eden bir dizi kural, norm ve değerle varlıklarını sürdürürler. Bir araştırmacı olarak, bu dinamikleri anlamaya çalışırken, bazen görünmeyen fakat derinlemesine etkileri olan mekanizmalarla karşılaşıyorum. Kanunlar, bu mekanizmaların en somut örneklerindendir; bir toplumun normlarını ve değerlerini yansıtan kurallar bütünü olarak, toplumsal yapıyı ve bireylerin bu yapılarla etkileşimlerini belirler. Ancak kanunun özü, yalnızca hukuki metnin ötesinde, toplumsal ve kültürel yapılarla sıkı bir ilişkidir. Toplumsal normlar, cinsiyet rolleri ve kültürel pratikler, kanunun özünü biçimlendiren…

Kediler Mama Değişiminde Kusar Mı? Toplumsal Cinsiyet ve Sosyal Adalet Perspektifinden Bir İnceleme Kedilerin mama değişiminde kusması, aslında basit bir evcil hayvan bakımı sorusu gibi görünebilir. Ama bir yandan da bu basit soru, toplumda farklı kesimlerin farklı ihtiyaçlarının, tutumlarının ve sosyal adalet anlayışlarının nasıl şekillendiğini anlamamıza olanak sağlayabilir. Gelin, kediler ve mama değişiminden yola çıkarak toplumsal cinsiyet, çeşitlilik ve sosyal adalet konularını birlikte inceleyelim. Kediler ve Mama Değişimi: Bir Başlangıç Noktası Öncelikle kedilerin mama değişiminde neden kusabileceğine bakalım. Kediler, tıpkı insanlar gibi alışkanlıklarına bağlıdır. Uzun süre aynı mamayı tüketmeye alışan bir kedi, ani bir mama değişimiyle karşılaştığında mide problemleri yaşayabilir.…

Grün Hangi Renktir? Bilimsel Bir Bakışla Bazen hayatın en basit soruları, en ilginç cevapları doğurur. Mesela, “Grün hangi renktir?” diye sorsanız, çoğumuz için hemen akla gelen cevap “yeşil” olacaktır. Ama, bu basit gibi görünen sorunun altında biraz daha derin bir anlam yatıyor. Çünkü renkler, sadece gözümüzle gördüğümüz şeyler değil; onların nasıl oluştuğunu ve beynimizde nasıl algılandığını da anlamak, bizlere oldukça ilginç bilgiler verebilir. Şimdi, “Grün”ün aslında ne anlama geldiğini ve bu soruya nasıl bilimsel bir bakış açısı getirebileceğimizi birlikte keşfedelim. Renklerin Bilimi: Gözümüzün Bir Oyunuyla Başlayan Bir Hikaye Bunu bir örnekle açıklamak gerekirse, düşünün ki bir çimenlik alandasınız ve gözlerinizi…

Direncinin Tersi Nedir? Tarihsel Arka Planı ve Güncel Akademik Tartışmalar Tanım ve Temel Sorunlar Direnç, Türkçede genel olarak “dayanma, karşı koyma gücü” anlamında kullanılır. :contentReference[oaicite:0]{index=0} Bu tanım çeşitli bağlamlara uygulanabilir: psikolojide bir bireyin zor durumlara karşı koyma kapasitesi, fiziksel anlamda bir maddenin değişime gösterdiği direnç, toplumsal anlamda değişime veya baskıya karşı tutum… Peki, “direncinin tersi” olarak neyi düşünmeliyiz? Tam karşıtı bir kavramı işaret eden bir sözcük olabilir mi? Bu soru, hem dilbilimsel hem kavramsal hem de düşünsel açıdan anlamlıdır. Tarihsel olarak toplum bilimlerinde “direnme” ve “boyun eğme” gibi kavramlar birbirinin karşıtı olarak ele alınmış; örneğin toplumsal hareketlerde “direniş” kavramının karşısında…

De’nin Yazımı Nasıl Ayırt Edilir? 6. Sınıf İçin Derinlemesine Bir İnceleme “Dün okulda Türkçe dersinde, ‘de’yi nasıl yazacağımızı öğrendik, ama hala bazen karışıyor. Bir ‘de’ var, bir de ‘de’ var! Hangisi doğru, hangisi yanlış?” Bu, birçoğumuzun en az bir kere aklında sorguladığı bir soru olmuştur. Özellikle de dilin kuralları, yazım yanlışlarını ve imla hatalarını engellemeye çalışan bir öğrenci veya öğretmen iseniz, bu konunun kafa karıştırıcı olduğunu kabul edebilirsiniz. Peki, “de”nin yazımını doğru şekilde nasıl ayırt edebiliriz? İşte bu soruya, dil bilgisi meraklısı birinin bakış açısıyla cevap arayacağız. Türkçede iki farklı “de” bulunur: biri bağlaç olarak kullanılır, diğeri ise ek olarak.…